Bolesław Garboś
"Najważniejsze w poezji jest to, że sprawy i zjawiska nie zbadane,
nie poznane, przeczuwane zaledwie - są w tym języku bardzo proste."
Urodził się 14 maja 1920 roku w Chmielowie w rodzinie Jana i Karoliny z domu Strojek. Jego ojciec był pracownikiem policji, a po wojnie bibliotekarzem.
Maturę uzyskał w sandomierskim Gimnazjum w 1939 roku. Lata okupacji spędził w Ciosach, włączając się w działalność konspiracyjną. Po wojnie ukończył prawo na uniwersytecie we Wrocławiu. Następnie po dziesięcioletnich staraniach (z racji niezależnych poglądów oraz przeszłości okupacyjnej) został wreszcie przyjęty na aplikację sądową w Kielcach. Pracował jako sędzia w Sądzie Wojewódzkim w Kielcach, a w latach 1976-1986 w Sądzie Wojewódzkim w Tarnobrzegu. Debiutował w 1946 roku we wrocławskim "Słowie Polskim". Był laureatem 20 konkursów poetyckich: dwukrotnie podczas Ogólnopolskiego Festiwalu Poezji w Łodzi (1967 i 1968), konkursu o nagrodę i laur im. Józefa Czechowicza w Lublinie (trzykrotnie), Ogólnopolskiego Konkursu Literackiego im. Jarosława Iwaszkiewicza w Tarnobrzegu (1990), Świętokrzyskiej Premiery Literackiej (Kielce 1983).
Wydał kolejno tomiki poezji: "Nie uchybiając męstwu" Łódź 1979, "Wiersze o Sandomierzu - antologia" Łódź 1980, "Bez poczucia posłannictwa" Łódź 1981, "Sandomierz niepocieszony" Kraków 1990, "Sandomierz z wiślanej mgły - antologia" Kraków 1991, "Nikt nie jest bezpieczny" Kraków 1991, "Gdy pogoń staje się ucieczką" Kraków 1991, "Nieunikniony zachód" Kraków 1993, "Wybór poezji" Kielce 1993, "Sandomierz na skarpie" - wydanie bibliofilskie. Odznaczony najwyższymi odznaczeniami resortowymi oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Zmarł 8 czerwca 1999 roku w Tarnobrzegu.
Ks. prof. dr hab. Wincenty Granat
Urodził się 1 kwietnia 1900 w Ćmielowie. Jego rodzicami byli: Jan, robotnik w fabryce porcelany i Antonina z Jedlickich. Mając osiem lat zaczął uczęszczać do elementarnej szkoły, a po jej ukończeniu kontynuował naukę w Gimnazjum Męskiej Szkoły Filologicznej w Sandomierzu.
W 1918 roku wstąpił do sandomierskiego Seminarium Duchownego, które ukończył uzyskując dyplom i święcenia subdiakona. Biskup Maria Ryx skierował go na dalsze specjalistyczne studia do Rzymu na Uniwersytecie Gregoriańskim. Uczył się razem ze swoim przyjacielem, przyszłym biskupem Piotrem Gołębiowskim. W 1924 roku przyjął w Katedrze sandomierskiej święcenia kapłańskie i wrócił do Rzymu, by kontynuować studia, które ukończył z dwoma doktoratami: z filozofii i teologii.
Po powrocie do kraju został prefektem szkół powszechnych w Radomiu, a w 1929 roku nauczycielem religii w Państwowym Seminarium Nauczycielskim Męskim. Nie ograniczył się wyłącznie do pracy dydaktycznej. Brał udział w pracach organizacji młodzieżowych, prowadził wykłady dla społeczności Radomia. Zajmował się także działalnością społeczną i charytatywną. Od 1931 roku był dyrektorem Stowarzyszenia Pań Miłosierdzia Świętego Wincentego a Paulo, które niosło pomoc osobom będącym w trudnej sytuacji materialnej i moralnej. W tym czasie w różnych czasopismach zaczęły ukazywać się pierwsze artykuły księdza. W 1933 roku został profesorem Wyższego Seminarium Duchownego w Sandomierzu, gdzie nauczał m.in. logiki, kosmologii, psychologii, ontologii. Dwa lata później pełnił funkcję kierownika duchownego Niższego Seminarium Liceum Kurii Diecezjalnej w Sandomierzu. W 1935 roku powierzono mu także obowiązek cenzora książek i wydawnictw.
W czasie okupacji działał w tajnym nauczaniu na tzw. kompletach. Pracę pedagogiczną i badawczą łączył z wykładami oraz publikacjami artykułów i skryptów.
W kwietniu 1947 roku otrzymał godność kanonika honorowego kapituły sandomierskiej, a rok później kanonika gremialnego Kapituły Katedralnej Sandomierskiej. W latach 1952-1956 prowadził wykłady i seminaria na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, godząc je z dotychczasowymi zajęciami w sandomierskim Seminarium Duchownym. Pracował także w Towarzystwie Naukowym KUL, gdzie w latach 1963-1970 pełnił funkcję prezesa. W tym okresie powstały liczne publikacje naukowe, m.in. hasła do Encyklopedii Katolickiej, prace filozoficzno-teologiczne, książka "Jezus Chrystus. Historia i tajemnica" oraz praca zbiorowa "Z zagadnień kultury chrześcijańskiej".
W Lublinie zamieszkał na stałe w 1956 roku. Został rektorem KUL; pełnił tę funkcję przez pięć lat. Z powodu kłopotów zdrowotnych zrzekł się jej w 1970 roku, opuścił Lublin i zamieszkał w Niezdowie w domu Sióstr Służek NMP Niepokalanej jako rezydent, poświęcając się pracy naukowej i duszpasterskiej. Tam też obchodził swój złoty jubileusz kapłański. W 1973 roku otrzymał nominację na prałata kustosza, następnie na scholastyka Kapituły Katedralnej Sandomierskiej.
W sierpniu 1977 roku wrócił do swej diecezji, zamieszkał w Domu Kapitulnym w Sandomierzu. Pracował nad rozpoczętymi artykułami i książkami, pomagał w duszpasterstwie, głosił niedzielne homilie, spowiadał. W tym samym roku Zarząd Towarzystwa Naukowego KUL przyznał księdzu za całokształt działalności naukowej nagrodę im. ks. Idziego Radziszewskiego, a rok później medal "Za zasługi dla Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego".
Ks. Wincenty Granat zmarł 11 grudnia 1979 roku i został pochowany w grobowcu Kapituły Sandomierskiej na Cmentarzu Katedralnym.
Ks. Kazimierz Grelewski
Urodził się 20 stycznia 1907 roku w Dwikozach koło Sandomierza. Jego rodzicami byli Michał i Eufrozyna z domu Jarzyna. Rodzice pochodzili z Połańca.
Szkołę powszechną ukończył w Górach Wysokich. Świadectwo dojrzałości otrzymał po ukończeniu Gimnazjum w Sandomierzu. W 1923 roku wstąpił do sandomierskiego Seminarium Duchownego, a w sierpniu 1929 roku uzyskał święcenia kapłańskie z rąk biskupa Pawła Kubickiego.
Nominowany na prefekta szkoły powszechnej im. Jana Kochanowskiego w Radomiu poświęcił tej pracy trzynaście lat, aż do aresztowania w styczniu 1941 roku.
W czasie wojny uczył na tajnych kompletach, prowadził religię w szkołach powszechnych. Ponadto oddał się pracy charytatywnej. Opiekował się ochronką założoną dla dzieci - ofiar wojny. Po pacyfikacji wsi Nadolna zaopiekował się sierotami, sprowadzając je do ochronki w Radomiu.
W styczniu 1941 roku został aresztowany przez gestapo wraz z bratem ks. Stefanem. Przewieziono go do więzienia przy ulicy Kościuszki, gdzie był torturowany. Następnie przetransportowany do więzienia w Skarżysku-Kamiennej, a dalej drogą kolejową do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu, gdzie otrzymał numer 10443.
W kwietniu 1941 roku przewieziono go do obozu w Dachau (nr 25280), gdzie stracił swego brata. Pisał wówczas do rodziny Stefcio zmarł na moich rękach. Ksiądz Kazimierz, według opinii współwięźniów, został stracony - powieszony lub rozstrzelany - 9 stycznia 1942 roku w Dachau.
Ks. dr Stefan Grelewski
Urodził się 3 lipca 1898 roku w Dwikozach w rodzinie Michała i Eufrozyny z Jarzynów. Uczył się w Progimnazjum w Sandomierzu, a następnie w Gimnazjum w Lubartowie.
Święcenia kapłańskie otrzymał w październiku1921 roku z rąk księdza biskupa Mariana Ryxa w Katedrze sandomierskiej. Rozpoczął studia z prawa kanonicznego na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, które dokończył w Strasburgu w 1924 roku, gdzie uzyskał tytuł doktora prawa. W roku następnym, po powrocie do Polski, został mianowany Generalnym Sekretarzem Związku Robotników Chrześcijańskich w Radomiu. W latach 1928-1931 pracował jako prefekt szkół powszechnych męskich, a od stycznia 1932 do wybuchu wojny w 1939 roku w Państwowym Męskim Gimnazjum im. Jana Kochanowskiego w Radomiu.
Ks. Stefan Grelewski był publicystą, pisarzem, tłumaczem z języka niemieckiego i francuskiego. Między innymi przetłumaczył z języka niemieckiego książkę pt. "Jezus Chrystus" prof. Karola Adama i dwie książki Adolfa Bertrama "Charyzmaty duszy i pracy kapłańskiej" oraz "W służbie ideałów Akcji Katolickiej". W 1937 r. wydał książkę pt. "Wyznania protestanckie i sekty religijne w Polsce współczesnej". Pisał w "Małym Dzienniku", "Kurierze Warszawskim", "Słowie Narodu", "Przewodniku Katolickim", "Ateneum Kapłańskim". W roku 1930 powołał do życia czasopismo "Prawda Katolicka", którego był redaktorem do 1935 roku. Pełnił funkcję prezesa Związku Inteligencji Polskiej w Radomiu, aktywnie współuczestniczył w organizowaniu pierwszego w diecezji Kongresu Eucharystycznego w Radomiu w 1933 roku.
W czasie okupacji hitlerowskiej uczył religii w tajnym nauczaniu. Został aresztowany 24 stycznia 1941 roku wraz z młodszym bratem księdzem Kazimierzem. Był torturowany, a następnie wywieziony do obozu w Oświęcimiu, gdzie otrzymał numer 10444. Później został przewieziony do obozu w Dachau, gdzie miał numer 25281. Tam zmarł z głodu i wycieńczenia 9 maja 1941 roku w szpitalu obozowym, przygotowany na śmierć przez brata - współwięźnia - ks. Kazimierza.
Był człowiekiem niezwykle aktywnym, a w dziedzinie znajomości wyznań i sekt religijnych miał opinię najlepszego znawcy w ówczesnej Polsce. Sługa Boży Stefan Grelewski posiada tablicę epitafijną wraz z bratem, Sługą Bożym ks. Kazimierzem Grelewskim w Górach Wysokich koło Sandomierza, gdzie obaj byli chrzczeni.
