VIII Marsz Szlakiem Puławiaków (2012)
VIII Marsz Szlakiem Puławiaków – Powstańców Styczniowych 1863 roku.
W dniach 25-26 lutego 2012 roku odbył się VIII Marsz Szlakiem Żuławiaków - Powstańców Styczniowych, w którym wzięli udział uczniowie I Liceum Ogólnokształcącego Collegium Gostomianum w Sandomierzu pod opieką nauczyciela historii Marka Kwitka. Uczestnicy przeszli historyczną trasą Słupcza-Góry Wysokie-Dwikozy-Sandomierz celem upamiętnienia 149 rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego i bitwy pod Słupczą. Oddano w ten sposób hołd bohaterom roku 1863, którzy podjęli nierówną walkę z rosyjskim zaborcą o niepodległość Polski. Udział w powstaniu był wyrazem ogromnego patriotyzmu, odwagi, wierności ideałom i tradycji rodzinnych uczących poświęcenia oraz rezygnacji z życia osobistego dla dobra ojczyzny. Młodzież pospieszyła w szeregi powstańcze ponieważ to był nakaz chwili i wyraz solidarności z własnym narodem oraz gotowością ofiar na rzecz niepodległego państwa.
Mieszkańcy ziemi sandomierskiej również podjęli walkę, stoczono tu wiele bitew i potyczek. Dziś przypominają o tym powstańcze krzyże, zbiorowe mogiły, pamiątkowe tablice i pomniki. Jest to świadectwo naszej zbiorowej pamięci o ludziach i wydarzeniach roku 1863. Marsz Szlakiem Puławiaków nawiązuje do tragicznych wydarzeń, do których doszło w dniu 8 lutego 1863 roku pod Słupczą, gdzie oddział powstańczy składający się głównie z uczniów i studentów pochodzących z Puław i Kazimierza Dolnego a zorganizowany przez komisarza województwa lubelskiego Leona Frankowskiego dał się zaskoczyć wojskom rosyjskim. Winę za porażkę dobrze uzbrojonych Puławiaków w dużym stopniu ponosi dowódca Antoni Zdanowicz. Brak ubezpieczenia, tchórzostwo i złe dowodzenie oraz zdrada jednego z chłopów, który przeprowadził Moskali w miejsce, gdzie można było zaatakować powstańców, spowodowały ich klęskę. Tylko część z nich, na czele z Leonem Frankowskim, stawiło bohaterski opór. Zdanowicz okazał się tchórzem i uciekł do Sandomierza. Od całkowitej klęski ocalił powstańców płk Piotr Ulatowski, który z zajętego wcześniej Sandomierza na czele oddziału jazdy zaatakował Moskali.
W bitwie pod Słupczą zginęło 28 powstańców, którzy zostali pochowani w zbiorowej mogile na cmentarzu parafialnym w Górach Wysokich. Część rannych Puławiaków schroniło się w Dwikozach, gdzie 38 zostało zabitych przez Moskali, kilkudziesięciu schroniło się w Sandomierzu i pobliskich miejscowościach. Duża część powstańców znalazła się w niewoli. W Sandomierzu zaczęto wznosić barykadę w Bramie Opatowskiej w celu stawienia oporu wojskom rosyjskim, ale siły powstańcze były zbyt słabe, aby podjąć walkę z Moskalami, którzy ostatecznie 10 lutego zajęli miasto. Część Puławiaków dotarła do Langiewicza, inni wycofali się do Galicji. W bitwie pod Słupczą został rozbity oddział powstańczy złożony głównie z młodzieży, której nie brakowało męstwa i zapału do walki, ale zabrakło dobrego dowódcy.
Uczniowie I LO Collegium Gostomianum oddali cześć zabitym powstańcom zapalając znicze na zbiorowych mogiłach na cmentarzu w Górach Wysokich i Dwikozach. Marsz Szlakiem Puławiaków, w którym wzięło udział 120 uczestników, głownie strzelców organizowany jest z inicjatywy Sandomierskiej Jednostki Strzeleckiej „Strzelec” i jest wspaniałą, żywą lekcją historii, gdzie młodzież poznaje dzieje swojej „małej ojczyzny”, kształtuje postawę patriotyczną. Składa również hołd powstańcom styczniowym, których walka przyczyniła się do odzyskania niepodległości przez Rzeczypospolitą. Historia naszego kraju pisana jest krwią i blizną a wolność w Polsce wolność krzyżami się mierzy. Miejscem ciągle przypominającym o tamtej walce jest mogiła, będąca wiecznym świadectwem tragicznych wydarzeń i bohaterskich postaw Polaków. Kultywowanie pamięci o przeszłości jest naszym zbiorowym obowiązkiem.
W Marszu Puławiaków Powstańców Styczniowych 1863 roku wzięli udział następujący uczniowie:
Chmielewska Olga, Heba Mateusz, Kołodziejczyk Emil, Kukiełka Michał - kl. II A;
Jaciubek Monika, Pytka Karolina, Sekulska Agnieszka - kl. IIC;
Gach Aneta, Gawron Marlena, Jurkowska Athina, Kaczyńska Aleksandra, Serafin Jakub, Święcicki Krzysztof, Wołoszyn Katarzyna, Żuraw Monika - kl. II D;
Araszkiewicz Martyna, Guźla Paulina - kl. II H.
Opiekunowie: Kwitek Marek i Pytka Robert.
Marek Kwitek
Media:
