Matura 2014 – lista tematów z języka polskiego

Lista tematów na część ustną egzaminu maturalnego z języka polskiego
– rok szkolny 2013/2014

Literatura

1. Przeanalizuj problem ksenofobii i tolerancji w literaturze polskiej XIX-XXI wieku. Porównaj stanowiska twórców.
2. Zaprezentuj i porównaj różne wizje świata i człowieka, odwołując się do dwóch wybranych epok literackich.
3. Omów funkcjonowanie jednej wybranej tradycji literackiej (barokowej, romantycznej lub klasycznej) na przykładach tekstów literatury XX i XXI wieku.
4. Zinterpretuj rolę komizmu w wybranych utworach literackich różnych epok.
5. Przedstaw różne wymiary cierpienia ukazane w literaturze wybranych epok literackich.
6. Przedstaw funkcjonowanie etosu rycerskiego w wybranych utworach literackich różnych epok.
7. Tradycje dramatu poetyckiego w literaturze polskiej. Przedstaw zagadnienie na podstawie utworów romantycznych, młodopolskich i współczesnych. Wskaż kierunki ewolucji tego typu dzieł.
8. Obecność mitologii w literaturze. Przeprowadź analizę zagadnienia na podstawie wybranych utworów.
9. Biblia jako źródło literatury polskiej. Przedstaw zagadnienie na podstawie wybranych utworów różnych epok.
10. Na podstawie utworów literackich scharakteryzuj rolę i zadania pisarza w wybranych epokach literackich.
11. Porównaj funkcjonowanie symboliki religijnej w wybranych epokach literackich.
12. Zaprezentuj obraz Boga ukazany w literaturze trzech wybranych epok.
13. Judaika w literaturze polskiej różnych epok. Zaprezentuj na wybranych przykładach.
14. Stereotypy narodowe w literaturze. Omów problem w oparciu o wybrane utwory różnych epok.
15. Omów nurt katastrofizmu w literaturze na podstawie wybranych utworów XIX i XX w.
16. Na wybranych przykładach z różnych epok literackich zaprezentuj nurt literatury funeralnej.
17. Na podstawie wybranych utworów scharakteryzuj nurt prozy parabolicznej.
18. Na wybranych przykładach przedstaw nurt "rozdrapywania narodowych ran" w literaturze polskiej różnych epok.
19. Przedstaw funkcjonowanie literatury "ku pokrzepieniu serc", odwołując się do wybranych tekstów różnych epok.
20. Scharakteryzuj i porównaj obrazy mieszczaństwa w twórczości wybranych pisarzy XIX i XX wieku.
21. Na podstawie wybranych utworów zaprezentuj obraz domu i rodziny w literaturze polskiej.
22. Obraz cudzoziemca w literaturze polskiej. Omów sposoby przedstawienia bohaterów innej narodowości w wybranych utworach różnych epok.
23. Scharakteryzuj obraz Sarmatów w literaturze polskiej różnych epok.
24. Przedstaw i porównaj obrazy wojny w wybranych utworach literackich różnych epok.
25. Satyryczny wizerunek społeczeństwa polskiego. Przeanalizuj sposoby tworzenia takiego obrazu w literaturze wybranych epok.
26. Omów konwencje literackie wykorzystywane do przedstawiania obrazu wsi. Odwołaj się do wybranych utworów z różnych epok.
27. Obrazy przyrody w literaturze różnych epok. Przedstaw sposoby ich kreowania i funkcje w wybranych utworach.
28. Miłość w życiu człowieka. Przedstaw zagadnienie na przykładach wybranych utworów z kilku epok.
29. Związki filozofii z literaturą. Omów zagadnienie na podstawie wybranych tekstów różnych epok.
30. Analizując wybrane teksty, scharakteryzuj publicystykę wybranej epoki lub epok. Zwróć uwagę na gatunki i wykorzystywane środki wyrazu.
31. W oparciu o wybrane utwory różnych epok przedstaw funkcjonowanie motywu samotności w literaturze.
32. Metamorfoza bohatera i jej sens w literaturze. Omów na przykładach wybranych utworów.
33. Scharakteryzuj sposoby i cele kreowania idealistów i marzycieli w utworach z różnych epok.
34. Zanalizuj różne kreacje narratora i sposoby narracji w wybranych utworach epickich.
35. Funkcje i sposoby kreowania groteski w literaturze. Omów problem na przykładach wybranych utworów różnych epok.
36. Wierność i zdrada. Omów funkcjonowanie tych motywów w utworach literackich różnych epok.
37. Na podstawie wybranych utworów przedstaw funkcjonowanie motywu piękna i brzydoty w literaturze.
38. Omów funkcje motywu oraz obraz śmierci w wybranych utworach różnych epok.
39. Zinterpretuj motyw zbrodni i kary w wybranych utworach literackich różnych epok.
40. Wędrowiec, pielgrzym i wygnaniec – omów funkcjonowanie tych motywów w literaturze wybranych epok.
41. Scharakteryzuj funkcje motywu snu i widzenia w wybranych dziełach literackich różnych epok.
42. Porównaj różne ujęcia motywu "prywatnej ojczyzny" w literaturze polskiej XIX i XX w.
43. Wątki i motywy ludowe w literaturze. Scharakteryzuj ich funkcję w wybranych utworach różnych epok.
44. Zaprezentuj funkcjonowanie w literaturze motywu władzy i kariery. Odwołaj się do utworów z różnych epok.
45. Przedstaw funkcjonowanie motywu buntu w wybranych utworach literackich różnych epok.
46. Na podstawie wybranych utworów różnych epok scharakteryzuj postać i funkcje motywu Utopii w literaturze.
47. Na podstawie wybranych dzieł literackich zinterpretuj funkcjonowanie motywu świata jako teatru.
48. Przedstaw funkcje muzyki jako motywu literackiego w oparciu o wybrane utwory różnych epok.
49. Na wybranych przykładach zinterpretuj funkcję motywu tańca w literaturze różnych epok.
50. Miasto jako temat i motyw w literaturze. Omów sposoby przedstawiania i funkcje motywu w oparciu o wybrane utwory różnych epok.
51. Klasyka literatury dziecięcej i młodzieżowej. Przedstaw główne nurty, odwołując się do utworów różnych epok.
52. Motywy autobiograficzne i ich funkcja w literaturze. Omów temat, odwołując się do przynajmniej trzech przykładów z różnych epok.

Związki literatury z innymi dziedzinami sztuk

1. Język filmu i literatury. Porównaj dwa dzieła literackie z ich filmowymi adaptacjami, zwracając uwagę na środki wyrazu charakterystyczne dla obydwu sztuk.
2. Związki poezji z muzyką. Omów zagadnienie na podstawie liryki wybranych autorów, zwracając uwagę na prozodyczną oraz głoskową organizację tekstu poetyckiego.
3. Przedstaw oddziaływanie surrealizmu na wybrane dzieła literatury.
4. Omów nurt franciszkański w literaturze i sztuce wybranych epok.
5. Omów charakter i rolę groteski w literaturze i malarstwie wybranych epok.
6. Biblijne inspiracje w literaturze i sztuce. Omów zagadnienie na podstawie wybranych tekstów kultury.
7. Omów funkcjonowanie motywu śmierci w literaturze i sztuce wybranych epok.
8. Zaprezentuj obraz Sandomierza i jego okolic w wybranych dziełach literackich i malarskich.
9. Jak wyrażają się młodzieżowe subkultury w kulturze i języku? Przeprowadź analizę problemu i oceń zjawisko.
10. Scharakteryzuj kicz jako zjawisko w kulturze, odwołując się do wybranych przykładów.
11. Omów symbol i alegorię jako środki wyrazu w wybranych dziełach literackich i malarskich różnych epok.
12. Uwzględniając literaturę, scharakteryzuj inspiracje antyczne w wybranych dziełach artystycznych.
13. Malarstwo, rzeźba i/lub architektura jako inspiracje dla literatury. Omów temat, analizując wybrane utwory.
14. W oparciu o wybrane dzieła zanalizuj funkcje brzydoty i/lub piękna w literaturze i innych dziedzinach sztuki.
15. Zanalizuj i porównaj obrazy miast jako przestrzeni życiowej w wybranych dziełach literatury i filmu.
16. Zanalizuj na przykładach wybranych dzieł sposoby kreowania i funkcje obrazów natury w poezji i malarstwie.
17. Zanalizuj i porównaj artystyczne interpretacje i funkcje obrazów powstań narodowych w literaturze i/lub sztuce.
18. Zanalizuj i porównaj różne obrazy rewolucji w literaturze i innych sztukach (malarstwie, filmie).
19. Zanalizuj metody budowania nastroju w literaturze i przedstawieniu teatralnym (w oparciu o wybrane utwory).
20. Zanalizuj katastroficzne wizje i obrazy zagłady w wybranych dziełach literackich i filmowych.
21. Omów funkcjonowanie motywu miłości i śmierci w literaturze i sztuce wybranych epok.
22. Rola prowokacji artystycznej w literaturze i/lub sztuce nowożytnej. Omów zjawisko, odwołując się do wybranych dzieł.
23. Przedstaw i porównaj postacie kobiet występujące w literaturze i/lub sztuce różnych epok.
24. Motywy fantastyczne w literaturze i/lub sztuce. Omów zagadnienie na przykładzie dzieł wybranej epoki lub epok.
25. Na podstawie wybranych dzieł zinterpretuj funkcje motywu szaleństwa w literaturze i/lub sztuce.
26. Vanitas w literaturze i/lub sztuce. Omów funkcjonowanie motywu na wybranych przykładach z różnych epok.
27. Przedstaw portrety dzieci i młodzieży na przykładach wybranych utworów artystycznych różnych epok.
28. Wzorce parenetyczne w literaturze i sztuce. Zanalizuj i zinterpretuj na wybranych przykładach różnych epok.
29. Zaprezentuj funkcjonowanie motywu ogrodu w literaturze i sztuce różnych epok.

Język

1. Scharakteryzuj i porównaj mechanizm powstawania metafor poetyckich i językowych. Ustal ich funkcję w przykładowych aktach komunikacji językowej.
2. Na wybranych przykładach omów funkcje języka potocznego w literaturze współczesnej.
3. Kultura języka w Internecie. Scharakteryzuj język użytkowników Internetu na podstawie samodzielnie zebranego materiału.
4. Omów funkcje neologizmów i eksperymentów słownych w wybranych utworach poetyckich.
5. Język w mediach. Dokonaj analizy i oceny poprawności językowej wybranych tekstów publikowanych w prasie o zasięgu ogólnopolskim i emitowanych przez publiczne stacje radiowe i/lub telewizyjne.
6. Pochodzenie i znaczenie nazw miejscowych Twojego regionu. Dokonaj analizy wybranych przykładów.
7. Analiza językowa i kulturowa przysłów polskich (na przykładzie przysłów o określonej tematyce).
8. Na podstawie wybranych lektur (2-3) scharakteryzuj i sfunkcjonalizuj język bohaterów literackich. Uwzględnij cechy ujawniające przynależność środowiskową i charakter postaci.
9. Język w służbie satyry dawniej i dziś. Omów zagadnienie na wybranych przykładach.
10. Zanalizuj językowe sposoby wyrażania uczuć w epistolografii wybranej epoki lub epok.
11. Omów dialekty terytorialne języka polskiego jako tworzywo literackie na przykładach wybranych utworów.
12. Sztuka przekonywania a manipulacja językowa – porównaj sposoby wykorzystania środków językowych we współczesnych polskich tekstach propagandowych.
13. Język jako instrument walki o władzę. Zanalizuj wybrane materiały wyborcze.
14. Analizując zgromadzony materiał językowy, scharakteryzuj zapożyczenia we współczesnym języku polskim. Oceń ich celowość.
15. Scharakteryzuj i oceń specyfikę i funkcje języka reklamy.
16. Wykorzystując zgromadzony materiał źródłowy, scharakteryzuj leksykę, frazeologię i składnię wybranej gwary zawodowej lub środowiskowej.

Przygotował zespół nauczycieli j. polskiego I LO Collegium Gostomianum