Podstawy obsługi Linuksa

Materiały edukacyjne z informatyki

Praca na Linuksie ze środowiskiem graficznym XFCE nie różni się od używania innych systemów, zwłaszcza jeżeli mamy na myśli systemy Microsoft Windows XP/Vista/7 korzystające z tradycyjnego interfejsu. Ewentualne trudności wynikają z przyzwyczajeń i łatwo je przezwyciężyć. Osoby rozpoczynające pracę z komputerem równie łatwo przyswajają sobie obługę Linuksa, Windowsa, jak i np. Mac OS-a.

Co chcesz wiedzieć? Co chcesz zrobić?

Uruchamianie programów

Rolę przycisku "Start" pełni w XFCE sama ikona (czasem z tekstem) umieszczona zazwyczaj jako pierwsza z lewej strony. Po jej kliknięciu zobaczymy listę zainstalowanych aplikacji, prezentowanych w jednym z dwóch najczęścicej używanych apletach menu, tj. domyślnym "Programy" (po lewej) lub opcjonalnym, tzw. "Whisker Menu" (po prawej):

Menu Programy Menu Whisker

Wygląd przycisku "Start" i menu może oczywiście różnić się w zależności od użytej ikony, opcjonalnego tekstu i tematu graficznego. Jak widać, programy są pogrupowane w czytelne kategorie. Poniżej opiszemy typowe czynności.

Przeglądarki internetowe

Kliknij "Start", a następnie "Przeglądarka internetowa". Zostanie uruchomiona domyślna przeglądarka. W systemie Debian będzie to zazwyczaj IceWeasel, czyli Mozilla Firefox pod inną nazwą. Przeglądarek możemy też szukać w kategorii "Internet". Można wypróbować np. Chromium lub Midori, o ile zostały zainstalowane.

Moje dokumenty

Wszystkie pliki znajdują się w katalogu domowym użytkownika, gdzie odnajdziemy osobne foldery na dokumenty tekstowe (kalkulacyjne, prezentacje, pdf itp.), obrazy, muzykę, wideo oraz pobrane z internetu. Aby otworzyć któryś z folderów, najprościej kliknąć dwa razy ikonę "Katalog użytkownika", a następnie wybraną kategorię, np. "Dokumenty". Ten sam efekt osiągnięmy uruchamiając "Menedżer plików" z menu programów. W razie potrzeby możemy łatwo utworzyć kolejne foldery, klikając prawy klawiszem myszki i wybierając z menu polecenie "Utwórz katalog". Warto zapamiętać, że pliki ściągane z internetu zapisywane są w katalogu "Pobrane".

Przeglądanie napędów USB i/lub płyt CD/DVD

Umieść napęd w gnieździe lub włóż płytę, powinno otworzyć się nowe okno "Menedżera plików" z zawartością napędu/płyty. Jeśli nie, uruchom "Menedżera plików" – napęd/płyta będą widoczne po lewej stronie, wystarczy kliknąć nazwę (ikonę), aby zobaczyć zawartość napędu/płyty. Na poniższym zrzucie widać ikony napędu USB o nazwie "PQMAGIC" i płyty CD/DVD o nazwie "My Disc".

Menedżer plików Thunar

Aby odłączyć napęd lub wyjąć płytę, TRZEBA JE ODMONTOWAĆ, tzn. w menedżerze plików kliknąć prawym klawiszem myszy nazwę (ikonę) napędu/płyty i wybrać "Odmontuj" lub "Wysuń". Operacja ta, zwłaszcza dla napędów USB, zapewnia spójność danych.

Odtwarzanie filmu i/lub dźwięku (muzyki itp.)

Kliknij "Start", a następnie "Multimedia/VLC media player". Z menu "Plik" wybierz "Otwórz płytę" – aby odtworzyć płytę DVD lub audio, wybierz "Otwórz plik" – aby odtworzyć pojedynczy plik video/audio, "Otwórz katalog" – aby wskazać folder z kilkoma plikami audio.

VLC Media Player

W oknie "Otwórz plik multimedialny", które pojawia się po wybraniu polecenia "Otwórz płytę", zaznaczamy typ płyty, np. DVD lub Audio CD, a następnie napęd /dev/sr0 z rozwijalnej listy:

VLC - wybór typu płyty i napędu

Wskazówki:

  • aby wyświetlić listę ścieżek audio kliknij Widok/Lista odtwarzania (lub naciśnij CTRL+L)
  • dwukrotne kliknięcie w odtwarzany film włącza/wyłącza tryb pełnoekranowy,
  • aby wyjąć płytę z napędu, odmontuj/wysuń ją w menedżerze plików (zob. wyżej).

Edycja/przeglądanie tekstu, arkuszy kalkulacyjnych, prezentacji

Do zadań tego typu używamy aplikacji pakietu LibreOffice:

  • Writer – edycja tekstu, domyślne rozszerzenie plików odt,
  • Calc – arkusze kalkulacyjne, rozszerzenie ods,
  • Impress – prezentacje, rozszerzenie odp,
  • Draw – grafika wektorowa, diagramy, rozszerzenie odg.

Pakiet biurowy Libre Office

Obsługa dokumentów MS Office

Jeżeli chcemy bezproblemowo otwierać dokumenty przygotowywane w aplikacjach MS Office, należy zapisywać je w formatach MS Office 2000/2003, czyli .doc, .xls, .ppt, unikajmy natomiast formatów wprowadzonych od wersji Office 2007, czyli docx, xlsx, pptx. Wprawdzie LibreOffice potrafi je otworzyć, ale ze względu na zamknięte specyfikacje zazwyczaj nie uzyskamy dokładnie takiego samego wyglądu, jak w programach źródłowych.

Warto rozważyć zainstalowanie LibreOffice'a na komputerze z systemem Windows. Najnowsze wersje znajdziemy pod adresem: http://pl.libreoffice.org/pobieranie/.

Otwieranie i/lub edycja różnych plików

Aby przeglądać pliki graficzne, dokumenty pdf itp., klikamy je dwukrotnie w "Menedżerze plików" lub jeżeli chcemy otworzyć plik w innym programie niż domyślny klikamy prawym klawiszem i korzystamy z menu "Otwórz za pomocą". Tak czy inaczej powinien otworzyć się jakiś program zawarty w menu Grafika lub Akcesoria, np.:

  • Przegladarka dokumentów (Evince) – do otwierania plików pdf,
  • Przeglądarka obrazków (GPicView) – do przeglądania wszelkich obrazków jpg, png, gif, bmp itd.,
  • Gimp – umożliwi edycję wszelkich zdjęć i obrazków rastrowych (formaty jak powyżej),
  • Mousepad – szybka edycja plików tekstowych,
  • Geany – edytor programistyczny plików txt, html, php, cpp itp.

Zamykanie systemu lub wylogowywanie

W menu "Programy" kliknij Start/Zakończ sesję", w w menu "Whisker" kliknij ikonę Przycisk Zamknij, następnie a następnie wybierz odpowiednie działanie, czyli "Wyloguj", "Uruchom ponownie" lub "Wyłącz".

 

Jeśli chcielibyśmy dostosować wygląd i funkcjonalność pulpitu do własnych potrzeb, warto zapoznać się z konfiguracją środowiska XFCE »»»

Na skróty
Kontakt