ks. Aleksander Bastrzykowski
Urodził się 19 sierpnia 1879 roku w Wąchocku. W 1895 roku zgłosił się do Seminarium Duchownego w Sandomierzu, gdzie w 1897 roku otrzymał tonsurę i cztery mniejsze święcenia. W 1901 roku otrzymał subdiakonat i ukończył seminarium z oceną celującą. Ponieważ nie miał odpowiedniego wieku do przyjęcia diakonatu i kapłaństwa, ówczesny wikariusz kapitulny zatrzymał go do pomocy w Kurii i mianował archiwistą.
W 1902 r. otrzymał diakonat i na mocy dyspensy papieskiej, święcenia kapłańskie. Przestał pracować w archiwum i został wikariuszem w Chlewiskach (1902-1904), następnie w Zwoleniu (1904-1906), Magnuszewie (1906), Iłży (1907). Tego samego roku otrzymał nominację na proboszcza parafii Ruda Kościelna, a w 1909 r. został przeniesiony do Mniszewa, następnie do Gór Wysokich, gdzie wraz z tytułem proboszcza otrzymał nominację na dziekana dekanatu sandomierskiego. W 1934 roku został honorowym kanonikiem Kapituły Sandomierskiej, a w 1949 roku Ojciec Święty mianował ks. Bastrzykowskiego kanonikiem gremialnym Kapituły Kolegiaty Opatowskiej.
Oprócz posługi duszpasterskiej poświęcił się także pracy naukowej, której efektem są m.in.: "Monografia historyczna parafii Janowice Kościelne Sandomierskie", "Zabytki kościelnego budownictwa drzewnego w diecezji sandomierskiej", "Monografia historyczna parafii Góry Wysokie Sandomierskie", "Monografia historyczna Kunowa nad Kamienną i jego okolic". Zmarł 25 marca 1958 roku i został pochowany w rodzinnym Wąchocku.
Antoni Gustaw Bem
Urodził się w Lipsku w powiecie iłżeckim 4 czerwca 1848 roku z ojca Karola (poległego w powstaniu węgierskim) i z matki Joanny Krężelewskiej. Po odbyciu studiów poświęcił się pracy pedagogicznej, był nauczycielem prywatnym w Kielcach i w Warszawie, uczył języka polskiego oraz literatury polskiej i powszechnej. Jednocześnie pracował jako literat, napisał wiele recenzji, studiów i szkiców historyczno- literackich, które ukazywały się począwszy od 1871 do 1902 roku w różnych czasopismach, np. "Niwie", "Opiekunie Domowym", "Gazecie Kieleckiej", "Przeglądzie Krytycznym", "Tygodniku Lwowskim", "Przeglądzie Tygodniowym", "Nowinach", "Prawdzie", "Kraju" oraz w księgach pamiątkowych na cześć Jeża i Orzechowskiej.
Razem z Danielem Glińskim przełożył dzieło Quineta "Nowy duch" (1881 r.), ze Stanisławem Czarnowskim - "Dzieje literatury polskiej" Włodzimierza Spasowicza. Natomiast wydanie drugie (1884 r.) i trzecie (1891 r.) ostatniego dzieła to efekt samodzielnej pracy translatorskiej Bema. Przetłumaczył także książkę Spasowicza "Życie i polityka margrabiego Wielkopolskiego". Był autorem dwóch podręczników gramatyki polskiej "Zarys wykładu mowy polskiej według wskazówek językoznawstwa porównawczego", wyd. 1893 i "Jak mówić po polsku, czyli gramatyka polska w zarysie popularnym", wyd. 1889. Podręczniki te jednak nie zdobyły uznania ówczesnych krytyków. Natomiast znaczną popularność zyskała jego "Teoria poezji polskiej z przykładami w zarysie popularnym analityczno-dziejowym", wydana w Petersburgu w 1899 roku.
Antoni Bem językiem ojczystym posługiwał się doskonale, kochał go i uważał za skarb narodowy, potrafił wytykać uznanym stylistom wszelkie wykroczenia przeciw czystości językowej. Sam przez całe życie doskonalił swoje umiejętności i jako stylista może służyć za przykład dla krytyków literackich. W nauce historyczno-literackiej niektóre jego ustalenia zyskały trwałe miejsce.
Zmarł w 1902 roku w Warszawie.
Adam Bień
Urodził się 14 grudnia 1899 roku we wsi Ossala na Ziemi Sandomierskiej w rodzinie chłopskiej. Rozpoczął swą edukację od jednoklasowej, rosyjskiej szkoły podstawowej w Ossali. Chodził do niej jedną zimę, a następnie przygotowywał się indywidualnie do egzaminu wstępnego do rosyjskiego Progimnazjum w Sandomierzu. Uczniem tej szkoły został w roku 1911. W Progimnazjum uczył się do roku 1914 i ukończył trzy klasy. Po rocznej przerwie spowodowanej wybuchem I wojny światowej wstąpił jesienią 1915 roku do czwartej klasy zorganizowanego w Sandomierzu, już pod austriackim zaborem, polskiego Gimnazjum. W czerwcu 1920 roku zdał maturę.
W lipcu tegoż roku wstąpił jako ochotnik do wojska i uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej, w kampanii litewsko-białoruskiej. Po powrocie z frontu, późną jesienią 1920 roku, zapisał się na Wydział Prawa Uniwersytetu Poznańskiego, skąd po pierwszym semestrze przeniósł się na Uniwersytet Warszawski, który ukończył w 1925 roku, uzyskując tytuł magistra prawa.
Pracę zawodową rozpoczął w marcu 1926 roku jako aplikant sądowy. Aplikację skończył w 1928 roku i zdał egzamin sędziowski. Pracował jako sędzia grodzki w Grójcu i w Warszawie. Był wiceprzewodniczącym Sądu Pracy w Warszawie, następnie sędzią X Wydziału Cywilnego Sądu Okręgowego.
Adam Bień był społecznikiem. Wynikało to z predyspozycji osobistych, jak również z patriotycznego wychowania, które wyniósł z domu i sandomierskiej szkoły. To właśnie w Gimnazjum brał pierwsze lekcje społecznego działania. W latach 1912-14 należał do tajnej drużyny skautowej przygotowującej szkolną młodzież do walki o wyzwolenie Polski. W latach 1915-1920 należał do grupy młodzieży redagującej pismo szkolne pt. "Spójnia", do której napisał wiele artykułów. W Gimnazjum sandomierskim pod opieką wielkiego wychowawcy młodzieży, Aleksandra Patkowskiego, działał Samorząd Uczniowski, którego Adam Bień był aktywnym członkiem. Udzielał się także w kole historyczno-literackim, które organizowało widowiska teatralne, obchody uroczystości narodowych, dożynki, koncerty, dyskusje literackie. Z kolegami pochodzącymi ze wsi organizował na terenie powiatu sandomierskiego koła młodzieży wiejskiej, które prowadziły okolicznościową działalność społeczno-oświatową, kulturalną i polityczną. Wierny środowisku, z którego wyszedł, należał do czołowych organizatorów postępowej i popularnej w okresie międzywojennym organizacji Związku Młodzieży Wiejskiej Rzeczypospolitej Polskiej "Wici". W czerwcu 1928 roku, na założycielskim zjeździe tej organizacji, której był współtwórcą, wygłosił autorski referat programowy "Demokracja w wychowaniu młodego człowieka w wolnym kraju". W latach 1929-1931 pełnił funkcję prezesa "Wici". Jednocześnie w latach 1924-1939 był jednym z czołowych działaczy Związku Teatrów Ludowych. Współpracował w dziedzinie ruchu amatorskiego teatrów ludowych z Jędrzejem Cierniakiem. Wspólnie opracowali i wydali książkę pt. "Teatry ludowe w Polsce".
Aktywny okres działalności społeczno-politycznej Adama Bienia przypadł na czas wojny i okupacji hitlerowskiej. Jako "wiciarz" włączył się na początku 1940 roku do konspiracyjnej pracy w Stronnictwie Ludowym "Roch", gdzie powierzono mu przewodnictwo Komisji Prawnej Centrali Ruchu Ludowego, która opracowała szereg dokumentów dotyczących ustroju prawnego, politycznego, społecznego i gospodarczego przyszłej powojennej Polski, tzw. "Trzeciej Polski". Z ramienia "Rocha" powołany został w 1943 roku przez Prezydenta Rzeczypospolitej na emigracji na stanowisko I Zastępcy Delegata Rządu RP na kraj w randze ministra. W Delegaturze podlegały mu departamenty: sprawiedliwości, oświaty i kultury, Komitet Koordynacji Ustawodawczej oraz sprawy narodowościowe. W czasie powstania warszawskiego Adam Bień, jako I Zastępca Delegata Rządu RP i członek Krajowej Rady Ministrów, był faktycznym kierownikiem władzy cywilnej i przyczynił się znacznie do wydania dwóch Dzienników Ustaw, w których zawarte zostały przygotowane w konspiracji akty prawne, regulujące podstawowe sprawy w odradzającej się Polsce.
W marcu 1945 roku Adam Bień, wraz z innymi czołowymi przywódcami Polskiego Państwa Podziemnego, został podstępnie aresztowany przez NKWD i wywieziony do Moskwy, gdzie został skazany w tzw. procesie "Szesnastu" na pięć lat więzienia. Został osadzony na Łubiance. Wrócił z moskiewskiego więzienia w sierpniu 1949 roku dzięki staraniom żony Zofii, sandomierzanki, absolwentki sandomierskiego Seminarium Nauczycielskiego; w sprawie męża Adama zwróciła się o pomoc do "wiciarza" Józefa Niećki, w owym czasie prezesa "odrodzonego" PSL, następnie członka Rady Państwa.
Po powrocie z więzienia Adam Bień nie mógł otrzymać pracy w sądownictwie. Przez pewien czas zajmował się tłumaczeniami literatury rosyjskiej dla Ludowej Spółdzielni Wydawniczej. W 1953 roku zezwolono mu na pracę w zawodzie adwokata, lecz nie w Warszawie, a na prowincji, w Przasnyszu.
Po przejściu na emeryturę (w początkach lat siedemdziesiątych) wrócił do rodzinnej Ossali i zamieszkał w domu, który tam wybudował. Zajął się w owym czasie głównie pisaniem, a także działalnością społeczną. Był między innymi współzałożycielem Staszowskiego Towarzystwa Kulturalnego, a od roku 1987 jego honorowym prezesem, członkiem Towarzystwa Naukowego Sandomierskiego, Polskiego Towarzystwa Czytelniczego, a także honorowym członkiem Ligi Krajowej. Zapraszany na różnego rodzaju spotkania i uroczystości dawał świadectwo prawdzie o historycznych wydarzeniach, w których w ciągu prawie 100 lat życia przyszło mu uczestniczyć. Czynił to również w licznych wywiadach, jakich udzielał prasie, radiu i TV. Publikował także własne artykuły, w których wyrażał swoje opinie na temat tworzącej się III Rzeczypospolitej.
Najpełniej swoje życiowe doświadczenia i przemyślenia wyraził w książkach: w trylogii "Bóg wysoko - dom daleko", "Bóg wyżej - dom dalej", "Bóg dał - Bóg wziął" oraz w "Listach z Łubianki" (książki powstawały od 1981 do1998 roku). Za twórczość wspomnieniową dwukrotnie otrzymał nagrodę "Polityki": za tom "Bóg wysoko - dom daleko" w roku 1982 i pośmiertnie w 1998 za "Listy z Łubianki". Za wspomniany już tom "Bóg wysoko - dom daleko" otrzymał także nagrodę LSW w roku 1981. Za drugi tom "Bóg wyżej dom dalej" przyznano mu nagrodę ufundowaną przez Marię Ginter, a za całokształt twórczości i działalności społecznej otrzymał nagrodę im. Macieja Rataja.
Zasługi Adama Bienia, jednego z czołowych twórców Polskiego Państwa Podziemnego, doceniono w III Rzeczypospolitej. Został odznaczony Orderem Orła Białego, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem "Za udział w wojnie 1918-1921", Orderem "Polonia Mater Nostra Est" i licznymi medalami, np. "Zasłużony Działacz Kultury", Odznaką im. Ignacego Solarza, "Złotą Odznaką Adwokatury". Cztery miasta: Kraków, Sandomierz, Świdnik i Pruszków obdarzyły go Honorowym Obywatelstwem. W Częstochowie jest ulica nazwana jego imieniem, w Milanówku pod Warszawą, gdzie mieszkał przez wiele lat, znajduje się skwer i tablica, upamiętniająca jego osobę.
Zmarł 4 marca 1998 roku po prawie trzytygodniowej chorobie w Klinice Rządowej w Warszawie. Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Niekrasowie. Taka była jego wola. Na jego grobie córka Hanna umieściła napis: "Adam Bień 1899-1998, wiciarz, prawnik, pisarz, polityk, Minister Rządu RP, sądzony w procesie "Szesnastu", więzień Łubianki". U góry, nad nazwiskiem - słowa będące tytułem jego ostatniej książki: "Bóg dał Bóg wziął".
W czerwcu 1999 roku w rodzinnej Ossali został otwarty Dom Pamięci Adama Bienia, w którym - pod patronatem merytorycznym Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, zostały zgromadzone i wyeksponowane liczne pamiątki, dokumenty, listy i fotografie Adama Bienia.
Jerzy Borowski
Do I Liceum Ogólnokształcącego Collegium Gostomianum uczęszczał w latach 1964-1968 (do klasy XI d, której wychowawcą była mgr Anna Socha). Maturę zdał w 1968 r. Studia na Uniwersytecie Śląskim, a następnie na Politechnice Świętokrzyskiej ukończył w 1975 r. Odbył również podyplomowe studia w zakresie administracji samorządowej w Wyższej Szkole Humanistyczno-Przyrodniczej w Sandomierzu.
Pierwszą pracę rozpoczął w kopalni siarki w Machowie. Później pracował między innymi w kieleckiej Fabryce Pomp i Centrum Produkcyjnym Pneumatyki oraz do 1992 roku w Hucie Stalowa Wola na stanowisku kierownika Wydziału Produkcji.
W 1994 roku podjął decyzję o kandydowaniu w wyborach samorządowych do Rady Miasta Sandomierza. Pełnił mandat radnego Rady Miasta Sandomierza II i III kadencji w latach 1994-1998 i 1998-2002, aktywnie i skutecznie działając na rzecz mieszkań-ców miasta w Komisjach: Opieki Społecznej, Ochrony Rodziny i Zdrowia oraz Praworządności i Polityki Mieszkaniowej. W czasie obu kadencji był członkiem sandomierskiego Zarządu Miasta. Na stanowisko zastępcy burmistrza Sandomierza powołany został w 1995 roku i pełnił tę funkcję do 2002 roku. W kolejnych wyborach samorządowych w 2002 r. i 2006 r. kandydował na stanowisko burmistrza Sandomierza, które uzyskał i piastuje do dziś w wyniku wyborów powszechnych, mogąc się poszczycić zaufaniem oraz wielkim poparciem mieszkańców miasta.
Przez cały okres działalności w samorządzie był pomysłodawcą i inicjatorem wielu ważnych dla rozwoju Sandomierza przedsięwzięć. Dzięki niemu wprowadzono rozwiązania proekologiczne w trakcie budowy oczyszczalni ścieków oraz podczas modernizacji kotłowni miejskich. Był inicjatorem rozbudowy miejskiej infrastruktury technicznej oraz budowy obiektu komunalnego dla najbiedniejszych rodzin. Organizował społeczne komitety wśród mieszkańców Sandomierza, które we współpracy z samorządem realizowały zadania w zakresie budowy wodociągów i kanalizacji, odwodnienia terenów oraz telefonizacji i budowy gazociągów w prawobrzeżnej części miasta. Inicjatywy te umożliwiły doprowadzenie mediów do budynków mieszkalnych i znacząco poprawiły warunki zamieszkania i życia mieszkańców.
Jerzy Borowski aktywnie uczestniczył w tworzeniu Wyższej Szkoły Humanistyczno-Przyrodniczej Studium Generale Sandomiriense. Obecnie działa nadal na rzecz rozwoju tej uczelni, pełniąc funkcję prezesa Towarzystwa Przyjaciół WSHP w Sandomierzu. Jest także członkiem Sandomierskiego Towarzystwa Naukowego.
Wchodził również w skład grupy inicjatorów budowy pierwszej hali sportowej i basenu krytego w Sandomierzu, które dziś służą społeczności lokalnej. Był współorganizatorem uporządkowania organizacji ruchu drogowego na terenie miasta oraz zainstalowania monitoringu wizyjnego ulic miasta Sandomierza. Od 1998 do 2003 roku, jako członek Rady Sandomierskiej Fundacji Zdrowia, wspierał swymi decyzjami ochronę zdrowia w zakresie zakupu sprzętu medycznego i leków dla sandomierskiego szpitala. W 1999 roku efektywnie współorganizował przygotowania Sandomierza do pamiętnego, historycznego dnia wizyty apostolskiej Ojca Świętego Jana Pawła II. Aktywnie działa w Fundacji Sandomierskiej na rzecz wyzwalania inicjatyw gospodarczych i tworzenia nowych miejsc pracy, przeciwdziałając bezrobociu.
Jerzy Borowski był także inicjatorem tworzenia niezwykle ważnych dla miasta dokumentów: Strategii Rozwoju Gospodarczego Miasta Sandomierza, Strategii Budownictwa Mieszkaniowego oraz Planów Rozwoju Lokalnego. Sprawując urząd burmistrza, podejmuje ciągle liczne działania na rzecz rozwoju ruchu turystycznego i kultury w Sandomierzu. Świadczy o tym rosnąca z roku na rok ilość turystów odwiedzających nasze miasto i ogromna ilość niezwykle atrakcyjnych imprez kulturalnych.
Jest znakomitym organizatorem życia publicznego w mieście. Zabiega o rozwój cywilizacyjny i obszarowy miasta. Jest rzecznikiem nie tylko dialogu i porozumienia z organizacjami pozarządowymi w Sandomierzu, ale również współpracy partnerskiej miasta z samorządami miejscowości innych państw. Najlepszym przykładem jest długoletnie partnerstwo Sandomierza i niemieckiego miasta Emmendingen, niedawne formalne nawiązanie współpracy z angielskim Newark-on-Trent oraz plany partnerstwa z czeskim Stramberkiem i ukraińskim Ostrogiem. Jako burmistrz miasta tworzy podstawy do zmiany wizerunku władzy publicznej i Urzędu Miejskiego jako instytucji działających w sposób przyjazny dla mieszkańców - dając wzór komunikacji społecznej w mieście.
Jerzy Borowski uczynił Urząd Miejski przyjaznym oraz zmienił jego organizację pracy, wprowadzając pełną informatyzację oraz biuro obsługi interesanta. Służy to społeczności lokalnej, ułatwiając i usprawniając kontakty z administracją i kontakty obywatelskie z organami miasta, a także pracę Urzędu. Dzięki temu sandomierski Urząd Miejski otrzymał certyfikat ISO 9001:2000. Szczególną troską otacza dobra przyrody, walczy o ratowanie kasztanowców i czyni zabiegi o stworzenie rezerwatu przyrody w najstarszych w Europie Górach Pieprzowych, leżących częściowo w granicach administracyjnych Sandomierza. Skutecznie pozyskuje środki finansowe z funduszy unijnych na rzecz rozwoju Sandomierza, m.in. na projekty: rewitalizacji Starego Miasta, zagospodarowania parku Piszczele i tworzenia społeczeństwa informacyjnego. Działając na rzecz rozwoju inicjatyw obywatelskich, stwarza sprzyjające warunki do poprawy infrastruktury miejskiej, a formy wspierania tego rodzaju działalności służą podnoszeniu świadomości obywatelskiej i budowie społeczeństwa obywatelskiego. W służbie publicznej wyraża szacunek dla aktywności obywatelskiej, popiera stałe podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracowników Urzędu Miejskiego oraz wspiera w swej polityce osoby niepełnosprawne i potrzebujące pomocy materialnej.
Szczególnym polem jego aktywności jest oświata i edukacja. Racjonalna polityka skutecznie prowadzi do wzmocnienia i rozwoju tych dziedzin. W uznaniu jego działań i zasług odznaczony został: Złotą Odznaką Zasłużony dla Ochrony Przeciwpożarowej, Złotym Krzyżem Zasługi i Medalem Komisji Edukacji Narodowej.
Prywatnie Jerzy Borowski jest żonaty, jest ojcem dwóch zamężnych córek oraz dziadkiem ukochanej wnuczki Olgi. Jego hobby to sport, historia Polski i brydż. Latem z upodobaniem pływa motorówką i jeździ na nartach wodnych, a zimą szusuje na górskich stokach. W wolnych chwilach lubi "kucharzenie": ma swoje tajemne przepisy na wspaniały żurek i grochówkę.
Tomasz Burek
Urodził się 7 marca 1938 roku w Warszawie jako syn pisarza i działacza ludowego Wincentego Burka i Zofii z Młodożeńców. W listopadzie 1939 roku, na początku okupacji, przeniósł się wraz z rodzicami do Sandomierza. Tutaj w 1955 roku ukończył I Liceum Ogólnokształcące. W latach 1955-1960 odbył studia na Wydziale Dziennikarskim Uniwersytetu Warszawskiego.
W 1957 roku debiutował w prasie kulturalnej jako krytyk literacki. Od 1961 roku systematycznie współpracował z "Twórczością", a nieregularnie z innymi czasopismami. W 1967 roku został przyjęty do Związku Literatów Polskich (od 1980 był członkiem Zarządu Głównego i sekretarzem Komisji Kwalifikacyjnej). W latach 1968-1970 współredagował młodoliteracki periodyk "Orientacja", w 1972 roku "Nowy Wyraz" (był zastępcą redaktora naczelnego).
W 1970 roku podjął pracę naukową w Instytucie Badań Literackich PAN jako asystent, a po uzyskaniu w 1980 r. doktoratu na podstawie pracy "Krytyka literacka w dwudziestoleciu międzywojennym" - jako adiunkt. Za twórczość krytycznoliteracką, której plonem były książki: "Zamiast powieści" (1971) i "Dalej aktualne" (1973), w roku 1972 otrzymał nagrodę im. Stanisława Piętaka, w 1973 nagrodę Fundacji im. Kościelskich w Genewie, a w 1974 nagrodę krakowskiego "Życia Literackiego".
W 1976 roku podpisał protest przeciw planowanym zmianom w Konstytucji PRL "Memoriał 101"; od tej pory brał udział w działaniach opozycji demokratycznej. W 1977 roku był współzałożycielem nielegalnego Towarzystwa Kursów Naukowych i wykładał na tzw. Uniwersytecie Latającym. W ramach serii Zeszyty Towarzystwa Kursów Naukowych opublikował w drugim obiegu rozprawę "Jaka historia literatury jest nam potrzebna?" (1979). W latach 1977-1981 wchodził w skład redakcji nieocenzurowanego czasopisma "Zapis". W 1980 roku został członkiem NSZZ "Solidarność". Współpracował z wychodzącymi poza cenzurą czasopismami: "Nowy Zapis", "Kultura Niezależna", "Almanach Humanistyczny" oraz londyńskim "Plusem". W 1985 roku został zwolniony z pracy w Instytucie Badań Literackich, ponownie przyjęty w 1989. W 1987 roku opublikował w Londynie zbiór szkiców "Żadnych marzeń". Za udział w rozwoju niezależnej kultury polskiej otrzymał w 1988 roku nagrodę Polcul Foundation (Australia). W tymże roku został członkiem polskiego PEN Clubu.
W 1989 roku wszedł do Komitetu Założycielskiego Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, był członkiem Zarządu Głównego i przewodniczącym Komisji Kwalifikacyjnej, a w latach 1991-1996 także wiceprezesem SPP. W pierwszym dziesięcioleciu III Rzeczypospolitej współpracował z wieloma czasopismami oraz Radiem Wolna Europa, Radiem Bis, Programem I Telewizji Polskiej. Od 1991 roku systematycznie współpracuje z Programem II Polskiego Radia.
Jest współautorem syntezy przygotowanej w Instytucie Badań Literackich PAN "Literatura polska 1918-1975." Tom 1. "Literatura polska 1918-1932", Tom 2. "Literatura polska 1933-1944". Opracował również szereg sylwetek do wydawnictwa "Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku". Poświęcił większe prace wielu znanym pisarzom polskim i obcym. Jest autorem "Utworów poetyckich" i "Poezji wybranych" Stanisława Młodożeńca. Obecnie są przygotowywane nowe książki Tomasza Burka, "Dzieło niczyje"; "Dziennik kwarantanny".
U schyłku PRL należał krótko do konspiracyjnej Polskiej Partii Socjalistycznej (tzw. PPS Jana Józefa Lipskiego). Po obaleniu rządu Jana Olszewskiego w czerwcu 1992 roku wstąpił - także na krótko - do Porozumienia Centrum (PC). Sympatyzował później z Ruchem Odbudowy Polski (ROP).
Jako mieszkaniec Podkowy Leśnej aktywnie uczestniczy w działalności powołanego przed kilkoma laty do istnienia przez społeczność lokalną Stowarzyszenia Ogród Sztuk i Nauk. Współpracuje z lokalną prasą periodyczną.
Podtrzymując duchowe związki z Sandomierzem, miastem swego dzieciństwa i młodości, przyjął członkostwo Towarzystwa Naukowego Sandomierskiego i publikował w biuletynie Towarzystwa - Zeszytach Sandomierskich.
Wincenty Burek
Urodził się 14 października 1905 roku w Ocinku koło Sandomierza, w średnio zamożnej rodzinie chłopskiej, jako najstarsze dziecko Marianny z Sochów i Kazimierza Burków. Po ukończeniu szkoły elementarnej w Górach Wysokich kontynuował naukę w Sandomierzu, gdzie uczył się w latach 1916-1927 w Męskiej Szkole Filologicznej (od 1919 r. Gimnazjum Państwowe typu humanistycznego) przy ul. Gołębickiej 4 (dziś Żeromskiego 8). W 1927 roku zdał egzamin maturalny. W latach 1927-1928 odbył służbę wojskową w 39 pułku piechoty w Gródku Jagiellońskim i otrzymał stopień podporucznika rezerwy.
Zadebiutował będąc uczniem w 1919 roku krótkim artykułem w "Gazecie Świątecznej". W 1922 roku pisywał do miesięcznika szkolnego "Spójnia", a w latach 1923-1924 był jego redaktorem; w 1925 roku współpracował z miesięcznikiem krajoznawczym "Orli Lot". Również jako uczeń Gimnazjum w 1922 roku wstąpił do Związku Młodzieży Wiejskiej; zorganizował struktury tej organizacji w rodzinnej wsi i założył bibliotekę; był reżyserem i aktorem amatorskich przedstawień przygotowanych przez ZMW w Ocinku.
W latach 1928-1932 studiował filologię angielską na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Warszawskiego, słuchał także wykładów z literatury polskiej i filozofii.
Jako prozaik zadebiutował 18 grudnia 1932 roku opowiadaniem "O Małym Franku historia prawdziwa", które podpisał "Stefan Rumistrzewicz" (utwór opublikowano na łamach literacko-artystycznego dziennika "ABC"). Kolejne opowiadania, osnute wokół tematyki ludowej związanej z rodzinną wsią i pisane oryginalnym językiem - stylizowaną gwarą sandomierską w partiach narracyjnych i autentyczną gwarą w dialogach, publikował w latach 1933-1935 na łamach różnych czasopism, a także w "Kurierze Warszawskim", "Młodej Myśli Ludowej" i "Prosto z mostu". Osiemnaście spośród nich złożyło się na debiut książkowy - tom opowiadań "Droga przez wieś" wydany w 1935 roku, który zyskał duży rozgłos. Jeszcze w tym samym roku część nakładu wydania I została skonfiskowana (opowiadania "Strajk" i "Zakucznik hula" obrazowały nie najlepszą kondycję ówczesnej wsi). Skonfiskowano również wydanie II. W latach 1935-1936 należał do zespołu redakcyjnego miesięcznika "Młoda Myśl Ludowa"; współpracował także z innymi pismami: "Wici" (1934-1936), "Prosto z mostu" (1935-1936), "Przewodnik Gospodarski" (1935-1939), "Przysposobienie Rolnicze" (1934-1936), "Dziennik Popularny" (1935-1937), a także z czasopismem spółdzielczym "Zjednoczenie" (1936), w których redagował kolumnę literacką. W pismach tych ogłaszał opowiadania, jak również uprawiał publicystykę literacką i kulturalną. Od 1936 roku pracował w redakcjach pism dziecięcych Związku Nauczycielstwa Polskiego: "Mały Płomyczek Wiejski" (1936-1938), "Szkolna Gazetka Ścienna" (1938-1939), "Płomyczek" i "Płomyk" (1936-1939); współpracował też z "Młodym Zawodowcem". Tam także publikował opowiadania dla dzieci, reportaże i artykuły na aktualne tematy kulturalne i społeczne. Od 1936 roku był członkiem Związku Nauczycielstwa Polskiego.
Kontynuował w tym okresie działalność w Związku Młodzieży Wiejskiej. Jeszcze jako student w 1928 r. i w latach następnych był prelegentem na konferencjach Związku. Jako młody pisarz współpracujący z pismem "Wici" uczestniczył wraz ze Stanisławem Młodożeńcem, Wojciechem Skuzą i innymi w akcji spotkań z czytelnikami (1936-1938), był członkiem komisji oświaty i kultury ZMW RP "Wici". W 1930 roku został członkiem Stronnictwa Ludowego, a 3 lutego 1936 roku podpisał w imieniu ZMW RP "Wici" Deklarację Praw Młodego Pokolenia. Działał też w warszawskim Kole Sandomierzan, interesował się regionalizmem i krajoznawstwem, wraz z Aleksandrem Patkowskim i Antonim Ojrzyńskim redagował "Pamiętnik Koła Sandomierzan" (1925-1935), który ukazał się w 1936 roku.
Przed wybuchem wojny nie został zmobilizowany. W listopadzie 1939 roku przeniósł się z rodziną do Sandomierza. Podczas okupacji zaangażował się w działalność Batalionów Chłopskich, redagował konspiracyjne pismo BCH "Młodzi idą"; używał pseudonimu "Mochnacki". W 1944 roku podjął współpracę z pierwszymi ukazującymi się na przyczółku sandomierskim pismami "Wolną Polską" i "Ziemią Kielecką" (1944-1945). Nie skorzystał z oferty ściślejszej współpracy z lubelskim PKWN, którą w październiku 1944 roku złożył mu Jerzy Putrament i odmówił wyjazdu do Lublina. Od kwietnia 1945 r. pracował jako kierownik Działu Ogólnego Spółdzielni Młynarsko-Piekarskiej. W dalszym ciągu działał w Stronnictwie Ludowym, był prezesem koła grodzkiego w Sandomierzu. Od 1945 roku należał do Polskiego Stronnictwa Ludowego. W 1946 roku został członkiem Zarządu Powiatowego PSL. W listopadzie 1946 roku, przed planowanymi na styczeń 1947 roku wyborami, jako działacz PSL został aresztowany i osadzony na cztery tygodnie w areszcie śledczym Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Kielcach. W 1949 roku wziął udział w kongresie zjednoczeniowym ruchu ludowego; w latach 1950-1952 był członkiem Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, z którego w 1952 roku został wydalony za "błędy i wypaczenia", a w 1956 r. - zrehabilitowany. W latach 1957-1963 był członkiem koła grodzkiego ZSL w Sandomierzu. Ponadto w latach 1945-1946 pełnił funkcję radnego Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach, w latach 1950-1952 - radnego Powiatowej Rady Narodowej w Sandomierzu, a w latach 1957-1961 - radnego Miejskiej Rady Narodowej w Sandomierzu. W 1945 roku został członkiem Związku Literatów Polskich. Latem 1947 roku wziął udział w Zjeździe Pisarzy Chłopskich w Rytwianach koło Sandomierza. W 1949 roku wstąpił powtórnie do Związku Nauczycielstwa Polskiego. Od 1949 roku pracował w sandomierskich placówkach kulturalnych: od 1 września 1949 r. jako sekretarz, a od 29 lipca 1950 r. jako dyrektor Państwowego Ogniska Kultury Plastycznej, zaś po jego likwidacji - od 30 kwietnia 1951 roku ponownie jako sekretarz; od kwietnia 1954 roku, do swojego wyjazdu z Sandomierza w grudniu 1963 - jako kierownik Państwowego Ogniska Muzycznego. W latach 1956-1958 był członkiem zespołu redakcyjnego "Ziemi Kieleckiej" oraz aktywnym członkiem PTTK: w 1962 r. wszedł w skład zarządu Oddziału PTTK w Sandomierzu, a w latach 1962-1963, jako wzięty przewodnik sandomierski, był przewodniczącym Koła Przewodników PTTK.
W powojennym okresie sandomierskim kontynuował działalność literacką, publikując nowe opowiadania. Nawiązał współpracę z "Gazetą Ludową", głównym organem prasowym PSL, w której 1948 roku opublikował jedenaście nowych opowiadań - część z nich została włączona do przygotowywanego w 1949 r. do druku tomu "Odmienione drogi", którego wydaniu przeszkodziła cenzura. W tym samym roku ogłaszał również swoje utwory na łamach pism: "Polska Ludowa", "Chłopi", "Dziennik Literacki", "Zielony Sztandar", "Chłopi i Państwo". Współpracował tez z czasopismem "Wieś" (1949 r.), a w późniejszym okresie z "Dziennikiem Ludowym" (1953 r.) W 1956 roku wydał tom opowiadań "Siwy Kaźmirz i insi" z przedmową Jarosława Iwaszkiewicza. Wraz z Jarosławem Iwaszkiewiczem i fotografikiem Andrzejem Brustmanem opracował album "Sandomierz", który poprzedził wstępem. W tym okresie pisał i publikował artykuły na tematy sandomierskie w prasie regionalnej, w kieleckim "Słowie Ludu" i "Życiu Radomskim" - upominał się na ich łamach o usunięcie więzienia z sandomierskiego Zamku. W kieleckim Biuletynie Zarządu Okręgu ZNP "Język Polski" zamieścił artykuł "Sandomierz w literaturze". W 1956 roku otrzymał nagrodę Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach za całokształt twórczości.
W 1963 roku opuścił Sandomierz i przeniósł się do Warszawy. Tam w latach 1965-1968 był redaktorem naczelnym "Teatru Ludowego", współpracował także do 1969 roku z "Zielonym Sztandarem". W 1968 roku ukazało się pierwsze po wojnie wznowienie "Drogi przez wieś", a w 1969 r. tom opowiadań "Nawałnica", na który złożyło się dziewięć tekstów ze skonfiskowanego w 1949 roku tomu "Odmienione drogi". W 1976 roku przygotował do druku i opatrzył komentarzem opowiadania Stanisława Młodożeńca. W drugiej połowie lat 70. przygotował do druku opowiadania Romana Koseły.
Był członkiem Związku Zawodowego Pracowników Kultury i Sztuki, Klubu Seniorów Ruchu Ludowego, Rady Ludowej Spółdzielni Wydawniczej. Działał w warszawskim Klubie Miłośników Sandomierza, którego był prezesem.
Zmarł 4 lipca 1988 roku w Warszawie. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Katedralnym w Sandomierzu obok swojej żony Zofii z Młodożeńców. W 1995 roku ukazał się tom korespondencji W. Burka z Jarosławem Iwaszkiewiczem z lat 1945-1963 pod tytułem "Sandomierz nas połączył", który przygotowały do druku dzieci pisarza: Marta, Krzysztof i Tomasz Burkowie.
Wincenty Burek został odznaczony Krzyżem Kawalerskim (1959 r.) i Krzyżem Oficerskim Odrodzenia Polski (1969 r.), odznakami Zasłużony Działacz Kultury i Zasłużony dla Miasta Sandomierza, Odznaką Sandomierskiego Oddziału PTTK (1984 r.), a pośmiertnie Odznaką Pamiątkową Batalionów Chłopskich (1988).
Po drugiej wojnie światowej jedna z ulic Sandomierza została nazwana jego imieniem.
